Năm 1986 có thể coi là một cột mốc lịch sử quan trọng của nền kinh tế, khoa học công nghệ trên thế giới cũng như đất nước Việt Nam, cái năm gắn với biết bao sự kiện và có tầm ảnh hưởng to lớn trên toàn thế giới, người ta phải nhắc tới sự kiện một trong bốn lò của Nhà máy điện nguyên tử ở Tchernobyl, gần Kiev, thủ đô Cộng hòa Ucraina (Liên Xô) rò rỉ rồi gây nổ, vụ nổ thảm hỏa của tàu con thoi Challenger, cho đến một sự kiện là niềm tự hào của ngành xây dựng của Anh và Pháp cũng như của nhân loại đó là Anh và Pháp thỏa thuận đào đường hầm trị giá 27,2 tỉ F qua biển Manche. Đối với Việt Nam, đây cũng là một năm đáng nhớ, năm diễn ra Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần VI đánh dấu một bước ngoặt lớn của nền kinh tế Nước nhà, giai đoạn chuyển mình từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp chuyển dần sang nền kinh tế thị trường, năm 1986 còn chứng kiến Nhà máy nhiệt điện Phả Lại hoàn thành tổ máy cuối cùng, hòa điện vào điện máy quốc gia ngày 29-11, Công trình thủy điện sông Đà tổ chức lễ ngăn sông đợt hai ngày 9/1. Năm 1986, miền bắc gặp nhiều thiên tai: đợt rét đậm cuối tháng hai, cơn lũ dữ dội nhất kể từ năm 1902 vào cuối tháng 7 và cơn bão số 9 tàn phá nhiều địa phương gây thiệt hại nặng nề. Trong hoàn cảnh đất nước đang có nhiều sự biến đổi mạnh mẽ, vai trò rất quan trọng của ngành Thủy Lợi nói chung và ngành Cơ khí Thủy lợi cũng được khẳng định.
Ngày 19 tháng 12 năm 1986, Bộ Thủy lợi nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ra quyết định thành lập Khoa Cơ khí Thủy lợi với 4 bộ môn: Máy xây dựng, chế tạo máy, cơ lý thuyết và hình họa kỹ thuật, để quản lý và đào tạo kỹ sư ngành Máy xây dựng và Thiết bị Thủy lợi, nhằm phục vụ cho việc xây dựng và khai thác công trình thủy lợi, thủy điện và các ngành xây dựng khác. Sau được đổi tên thành Khoa Máy xây dựng và Thiết bị Thủy lợi. Từ đó đến nay, Khoa Cơ khí đã có nhiều những bước thăng trầm cả sự phát triển và chuyển mình mạnh mẽ trong định hướng, phương pháp giảng dạy, xây dựng và phát triển cả về chuyên môn lẫn và cơ sở vật chất cho đến chất lượng đào tạo. Năm 1992, Xưởng Cơ khí chính thức thuộc sự quản lý của khoa Cơ khí Thủy lợi, năm 1994, Bộ Thủy Lợi cho thành lập Trung tâm Khoa học công nghệ cơ học máy Thủy lợi để nghiên cứu ứng dụng các tiến bộ khoa học vào sản xuất, điều này cho thấy sự quan tâm rất lớn từ phía Bộ dành cho khoa Cơ khí Thủy lợi nói riêng và ngành Cơ khí Thủy lợi nói chung, việc thành lập Trung tâm là một bước đi quan trọng và cần thiết góp phần trong việc phát triển có chiều sâu cho ngành. Từ năm 2007, để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, Nhà trường đã đổi tên Khoa Máy xây dựng và Thiết bị Thủy lợi thành Khoa Cơ khí để đào tạo kỹ sư ngành Kỹ thuật Cơ khí với các chuyên ngành: Thiết bị làm đất, Thiết bị nâng chuyển và thiết bị thủy công và sắp tới ngành Công nghệ kỹ thuật cơ khí cũng sẽ được đưa vào đào tạo theo định hướng phát triển của Khoa.
(Tập thể các thầy cô giáo và cán bộ của Khoa Cơ khí Đại học Thủy lợi)
Bên cạnh phát triển và hoàn thiện về quy mô tổ chức, Khoa Cơ khí còn rất chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên, từ ngày thành lập đến nay, đội ngũ cán bộ của Khoa Cơ khí có nhiều thay đổi và tiến cả về lượng và chất. Hiện nay, Khoa có 37 giáo viên, 1 công nhân dạy nghề bậc cao, trong đó có 3 Phó giáo sư, 6 Tiến sĩ, 23 Thạc sĩ, đã có 9 thầy giáo là GS.TS, PGS.TS đã nghỉ hưu nhưng vẫn cộng tác cùng Khoa trong công tác giảng dạy. Trong những năm gần đây, để đáp ứng được nhu cầu đào tạo, Khoa đã tuyển thêm nhiều giảng viên trẻ có trình độ tốt, tốt nghiệp đại học loại khá, giỏi trong đó có nhiều giảng viên cũng chính là các cựu sinh viên của Khoa do có thành tích học tập tốt đã được Khoa giữ lại làm công tác giảng dạy. Thêm nữa, việc định hướng nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên của Khoa cũng được Lãnh đạo khoa hết sức quan tâm, Khoa liên tục cử cán bộ giảng viên đi nghiên cứu sinh tại các trường đại học danh tiếng ở nước ngoài, hiện tại đang có 6 giảng viên đang làm nghiên cứu sinh ở các nước Đức, Nhật, Trung Quốc. Tuy mới tròn 25 năm thành lập, một khoảng thời gian chưa phải là lớn nhưng đội ngũ giáo viên của Khoa đã đạt được nhiều thành tích lớn trong sự nghiệp, khoa đã có 6 Nhà giáo ưu tú, nhiều người là chiến sỹ thi đua, giáo viên dạy giỏi, được Nhà nước tặng 4 Huân chương lao động hạng 3 cho các tập thể và cá nhân, nhiều huy chương vì sự nghiệp giáo dục đào tạo, huy chương vì sự nghiệp và phát triển nông thôn, nhiều bằng khen của Bộ và Chính phủ. Các thầy cô giáo của Khoa Cơ khí, không chỉ giỏi chuyên môn mà còn rất thân thiện, nhiệt huyết với sự phát triển của Khoa và sự trưởng thành cả về nhân cách và kiến thức của những sinh viên Khoa Cơ khí, cũng bởi vậy mà những người sinh viên như chúng tôi luôn yêu quý và kính trọng vô cùng những người thầy như cha mẹ của mình, nhân dịp 20 tháng 11, xin được thay mặt những sinh viên của Khoa Cơ khí gửi tới các thầy cô lời chúc và lời biết ơn chân thành nhất! Chúc các thầy cô với sự nhiệt huyết của mình sẽ ngày một đưa Khoa Cơ khí phát triển lớn mạnh hơn nữa.
Từ những ngày mới thành lập còn gặp nhiều khó khăn không chỉ về đội ngũ nhân lực và còn cả về cơ sở vật chất, tuy nhiên trong suốt 25 năm phát triển, Khoa luôn nhận được sự quan tâm và hỗ trợ từ phía Bộ, Nhà trường và cả những sự đóng góp, giúp đỡ của những cựu sinh viên nay đã rất thành đạt. Bởi vậy mà cho đến nay, Khoa Cơ khí đã và đang phát triển không ngừng, khang trang, lớn mạnh hơn rất nhiều với 1 xưởng Cơ khí với nhiều thiết bị tiên tiến, hiện đại, 1 xưởng Cơ khí khang trang nằm tại khuôn viên thoáng mát bên cạnh giảng đường A3, 7 phòng thí nghiệm Máy xây dựng, công nghệ chế tạo, đồ họa, cơ kỹ thuật, thiết kế, công nghệ mới, phòng thực hành phần mềm, các bộ môn được trang bị máy tính thế hệ mới và trang thiết bị đồng bộ để phục vụ cho công tác nghiên cứu và giảng dạy theo phương pháp mới, tiên tiến theo hướng phát triển chung của Nhà trường
( xưởng Cơ khí khang trang với nhiều thiết bị hiện đại)
25 năm phát triển trưởng thành, cùng với 52 năm truyền thống và phát triển mạnh mẽ của trường Đại học Thủy lợi anh hùng, Khoa Cơ khí cũng đang vương lên hoàn thiện mình để đáp ứng được đòi hỏi chất lượng ngày càng cao của xã hội, số lượng sinh viên của Khoa đã tăng đáng kể dựa trên nhu cầu công việc. Cho đến nay, Khoa Cơ khí đã đào tạo được 1402 kỹ sư, hướng dẫn 5 tiến sĩ, 25 thạc sĩ chuyên ngành cơ học công trình và cơ học máy. Hầu hết các kỹ sư Cơ khí sau khi ra trường đã tự xin được việc làm ổn định với mức thu nhập đảm bảo và điều kiện làm việc tốt, có khả năng phát triển và thành đạt. Kỹ sư Cơ khí sau khi ra trường có khả năng quản lý, sử dụng, thiết kế chế tạo và sửa chữa các loại máy xây dựng, máy thủy lực, thiết bị thủy lợi, thủy điện và các chuyên ngành cơ khí khác. Làm việc cho các dự án, xí nghiệp trong nước và liên doanh với nước ngoài, làm giảng viên các trường đại học, nghiên cứu viên cho các viện nghiên cứu, bên cạnh đó kỹ sư Cơ khí còn có khả năng làm tốt công việc kinh doanh thiết bị, lãnh đạo doanh nghiệp và quản lý Nhà nước, nếu mong muốn học cao, kỹ sư Cơ khí có thể tiếp tục học lên các bậc thạc sĩ và tiến sĩ. Có những sinh viên sau 7, 8 năm ra trường đã trở thành giám đốc, phó giám đốc, viện trưởng, phó phòng của những công ty lớn nhỏ. Nhiều kỹ sư của Khoa đã trở thành những cán bộ cấp cao quan trọng trong bộ máy quản lý Nhà nước. Có nhiều người đang đảm nhiệm những chức vụ quan trọng như: Phó chủ tịch tỉnh, Vụ trưởng, Phó viện trưởng, Bí thư huyện ủy, chủ tich huyện, Hiệu trưởng trường đại học, Phó tổng giám đốc, giám đốc công ty…
Tuy Khoa Cơ khí là một Khoa không lớn, nhưng trên lĩnh vực nghiên cứu khoa học, Khoa đã có nhiều thành tích rất đáng tự hào với hàng chục đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường, 19 đề tài cấp Bộ và 6 đề tài cấp Nhà nước, trên 145 bài báo trong lĩnh vực cơ học và cơ khí được công bố trên các tạp chí có uy tín trong nước. Phong trào nghiên cứu khoa học sinh viên cũng rất được quan tâm, có sự phát triển cả về chất lượng và số lượng. Các đội tuyển trong 21 lần tham gia các kỳ olympic quốc gia đã đem về 6 giải nhất, 9 giải nhì, 13 giải ba và 29 giải khuyến khích. Trong ba năm qua, các bộ môn trong khoa đã thực hiện 10 đề tài nghiên cứu khoa học trong đó có 7 đề tài cấp Bộ và 7 đề tài cấp trường. Nói đến Khoa Cơ khí cũng phải nói đến đội Robocon Đại học Thủy Lợi với nòng cốt là sinh viên Cơ khí đã từng lọt vào vòng chung kết giải Robocon toàn quốc…
(Hoạt động đoàn thể của sinh viên trong khoa)
Việc xây dựng và phát triển các tổ chức đoàn thể trong khoa cũng là một việc mà Lãnh đạo khoa rất quan tâm và chú trọng. Chi bộ Đảng của Khoa đến nay đã có 22 Đảng viên, 06 Đảng viên dự bị và 04 Đảng viên đang đi học ở nước ngoài. Trong 5 năm gần đây công tác phát triển Đảng cũng được đẩy mạnh với sự kết nạp 18 Đảng viên mới trong đó có 6 giảng viên và 12 sinh viên. Chi bộ Khoa Cơ khí luôn thể hiện là tổ chức vững mạnh, đi đầu trong việc xây dựng khối đoàn kết, thể hiện vai trò lãnh đạo, định hướng và xây dựng Khoa phát triển. Ngoài ra, công đoàn và Ban nữ công của Khoa cũng là những tổ chức quan trọng trong việc xây dựng khối đoàn kết chung, góp phần không nhỏ trong việc xây dựng và phát triển phong trào, chăm lo đời sống cho cán bộ giảng viên của khoa. Không thể không kể tới Liên chi đoàn Khoa Cơ khí, tuy gặp nhiều khó khăn về số lượng sinh viên, trong đó có việc sinh viên nữ của Khoa rất ít, thêm nữa kinh phí hoạt động hạn hẹp nhưng Liên chi đoàn Khoa Cơ khí luôn thể hiện là một tổ chức vững mạnh. Hàng năm, Liên chi đoàn lên kế hoạch và tổ chức thành công nhiều sự kiện và hoạt động lớn nhỏ cho Khoa như: Chương trình định hướng nghề nghiệp, lễ tổng kết khoa, các chương trình văn nghệ đoàn thể và mới đây nhất là Hội trại và góp phần không nhỏ trong chương trình kỷ niệm 25 năm thành lập Khoa Cơ khí. Sinh viên trong Liên chi đoàn Khoa là những bạn sinh viên nhiệt huyết, năng động, giàu ý tưởng sáng tạo, bởi thế mà Liên chi luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ mà Đoàn cấp trên giao cho, triển khai và tổ chức có hiệu quả các hoạt động, đóng góp nhiều cho phong trào chung của Nhà trường, phát hiện nhiều nhân tố xuất sắc cho phong trào đoàn thể của Nhà trường…
25 năm đã trôi qua, Khoa Cơ khí đã tròn 25 tuổi, nhìn lại chặng đường xây dựng và trưởng thành thật đáng tự hào cho chúng tôi – Những người con của Khoa Cơ khí. 25 năm thật ngắn, nhưng những gì mà Khoa Cơ khí đã đạt được thật lớn lao, chặng đường phía trước còn rất dài, Khoa Cơ khí cùng với sự phát triển chung của Nhà trường đang ngày càng lớn mạnh góp phần đào tạo ra những đội ngũ kỹ sư chất lượng cho đất nước, xây dựng đất nước ngày càng phát triển. Chúc tất cả các thầy cô sức khỏe, hạnh phúc, nhiệt huyết, chúc Khoa Cơ khí sẽ tiếp tục phát triển không ngừng xứng đáng một trong những Khoa mũi nhọn của trường Đại học Thủy lợi.
Ngọc Thăng