45 NĂM ĐÀO TẠO VÀ 25 NĂM THÀNH LẬP-
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN VÀ TRƯỞNG THÀNH
CỦA KHOA CƠ KHÍ – ĐẠI HỌC THỦY LỢI
Báo cáo của PGS.TS Vũ Minh Khương -Trưởng khoa-
trình bày tại lễ kỷ niêm 25 năm thành lập khoa Cơ khí
Kính thưa các quý vị đại biểu,
Kính thưa các thầy cô giáo, cùng toàn thể các thế hệ sinh viên đã và đang công tác, học tập tại Khoa Cơ Khí – Trường Đại Học Thủy Lợi.
Cho phép tôi thay mặt tập thể cán bộ, giáo viên và sinh viên khoa Cơ Khí – Trường Đại Học Thủy Lợi báo cáo tóm tắt về quá trình phát triển và trưởng thành của tập thể Khoa Cơ Khí trong những năm qua.
PGS.TS Vũ Minh Khương – Trưởng Khoa Cơ khí – Trường Đại học Thủy lợi
Kính thưa quý vị đại biểu,
Sau một chặng đường dài, hôm nay chúng ta hãy cùng nhau nhìn lại các bước đường phát triển, đánh giá lại những thành tựu đã đạt được, những việc chưa làm được để có một chiến lược lâu dài phát triển Khoa Cơ Khí – Trường ĐHTL, nhằm đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao trong công cuộc cơ giới hóa, hiện đại hóa của đất nước.
Thực tế, ngành Cơ Khí – Trường ĐHTLợi đã bắt đầu chiêu sinh từ năm 1966, cách đây hơn 45 năm, như một ngành của Khoa Thi Công Thiết Bị. Hơn 50 kĩ sư cơ khí (Lớp 8K) ngày ấy ra trường vào năm 1971 đã tỏa đi khắp mọi miền đất nước và đã có những đóng góp to lớn trong sự nghiệp xây dựng và phát triển trong các lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế. Toàn bộ thế hệ sinh viên cơ khí đầu tiên ấy cũng đã về hưu nhưng họ đã để lại những dấu ấn đậm nét trong ngành cơ khí của nước nhà. Vì nhiều lí do, sau khóa chiêu sinh đầu tiên ấy, việc đào tạo kĩ sư cơ khí của trường bị gián đoạn.
Bảy năm sau, từ năm 1978, trường ĐHTL đã từng bước khôi phục lại ngành cơ khí. Mười sinh viên năm cuối của khóa 16 thuộc Khoa Thi Công Thiết Bị được lựa chọn để bổ túc, thực tập và làm đồ án về các loại máy móc xây dựng. Những năm tiếp theo, mỗi năm chiêu sinh một lớp về Máy Xây Dựng. Đó là các lớp từ 17TK đến 22TK.
Khi Khoa Thi Công Thiết Bị được sát nhập với Khoa Thủy Công thành Khoa Công Trình thì ngành Máy Xây Dựng lại được sát nhập với Khoa Thủy Điện thành Khoa Thủy Điện và Thiết Bị Thủy Lợi. Cũng từ đó, các lớp ngày máy được đổi từ TK thành M, tức là từ lớp 23M cho đến ngày nay.
Ngày 19 tháng 12 năm 1986, Bộ Thủy Lợi (nay là Bộ NN & PTNT) đã ra quyết định thành lập Khoa Cơ Khí Thủy Lợi được tách ra từ khoa Thủy điện và Thiết bị Thủy Lợi với 4 bộ môn: Máy xây dựng, Chế tạo máy, Cơ lý thuyết và Hình họa – vẽ kỹ thuật, để quản lý và đào tạo kỹ sư ngành Máy xây dựng và Thiết bị Thủy Lợi, nhằm phục vụ cho việc xây dựng và khai thác công trình thủy lợi, thủy điện và các ngành xây dựng khác. Sau này khoa được đổi tên thành Khoa Máy Xây Dựng và Thiết Bị Thủy Lợi cho phù hợp với các chuyên ngành đào tạo.
Năm 1992 Nhà trường có quyết định sát nhập Xưởng cơ khí vào Khoa Cơ khí Thủy Lợi. Năm 1994 Bộ thủy lợi cho thành lập Trung tâm khoa học công nghệ cơ học máy thủy lợi trực thuộc Khoa để nghiên cứu ứng dụng các tiến bộ khoa học vào sản xuất.
Đồng hành với Chiến lược phát triển trường Đại học Thủy lợi giai đoạn 2006-2020 và để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, từ năm 2007 Khoa Máy Xây Dựng và Thiết Bị Thủy Lợi đã được đổi tên thành Khoa Cơ Khí để đào tạo kĩ sư ngành Kĩ Thuật Cơ Khí với các chuyên ngành: Thiết Bị Làm Đất, Thiết Bị Nâng Chuyển, và Thiết Bị Thủy Công. Ba trong bốn bộ môn của khoa cũng được đổi tên cho phù hợp hơn về chuyên môn. Bộ Môn Cơ Lí Thuyết đổi thành Bộ Môn Cơ Kĩ Thuật, Bộ Môn Hình Họa Vẽ Kĩ Thuật đổi thành Bộ Môn Đồ Họa Kĩ Thuật, Bộ Môn Chế Tạo Máy đổi thành Bộ Môn Công Nghệ Cơ Khí. Kể từ đây Khoa Cơ khí đã bước sang một thời kỳ phát triển mới với sự tăng trưởng mạnh mẽ về số lượng sinh viên được đào tạo cũng như đội ngũ cán bộ giảng viên.
Đội ngũ cán bộ giảng viên trong Khoa đã có nhiều thay đổi kể cả về số lượng và chất lượng. Từ những buổi ban đầu khi thành lập ngành cơ khí chỉ có một Bộ môn Cơ Diện chưa đến 10 người, đến năm 1986 là năm chính thức có quyết định thành lập, tổng số giáo viên trong Khoa cũng chỉ có hơn 20 người. Số giảng viên có trình độ trên đại học chỉ có 5 người. Đặc biệt là Bộ môn Máy Xây Dựng là bộ môn chuyên ngành chính nhưng khi đó chưa có ai có trình độ trên đại học.
Xác định chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố quyết định của mọi thắng lợi và phát triển, đặc biệt là trong công tác đào tạo thì vấn đề này càng trở nên quan trọng hơn, BCN Khoa qua các thời kì luôn có định hướng đào tạo phát triển, nâng cao trình độ cán bộ giáo viên trong khoa. Trong những điều kiện vô cùng khó khăn của những năm bao cấp, đội ngũ giáo viên trong khoa đã không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ về mọi mặt. Sự cố gắng đã được đền đáp. Nhiều giáo viên trong khoa đã lần lượt được cử đi nước ngoài đào tạo ở các trình độ thạc sỹ và tiến sỹ song song với việc đào tạo trong nước ở các bậc học trên đại hoc. Số lượng giáo viên cũng được bổ sung để đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của công tác đào tạo nhân lực kĩ thuật cho ngành cơ khí.
Đến nay, Khoa có tổng số 40 giảng viên, trong đó bao gồm:
– 3 Phó giáo sư, 6 Tiến sỹ,
– 23 Thạc sỹ và nhiều giảng viên chính khác.
Ngoài ra còn có 9 thầy giáo là GS. TS., PGS.TS. và nhiều giảng viên chính đã nghỉ hưu nhưng vẫn tiếp tục cộng tác cùng Khoa trong công tác đào tạo. Lớp giáo viên trẻ cũng không ngừng cố gắng học tập nâng cao trình độ chuyên môn và ngoại ngữ. Hiện Khoa đang có 6 giảng viên đang làm nghiên cứu sinh ở nước ngoài và 01 NCS ở Việt
Từ ngày thành lập đến nay, đã có 10 giảng viên bảo vệ thành công Luận án Tiến sỹ và 33 người bảo vệ thành công Luận văn Thạc sỹ cả ở trong và ngoài nước.
Trong dịp kỉ niệm Ngày Nhà Giáo Việt Nam và trong không khí phấn khở của Lễ Kỉ Niệm 25 năm ngày thành lập khoa, tập thể khoa Cơ Khí vinh dự được Thủ Tướng chính phủ tặng bằng khen, 02 cá nhân được Chủ tich nước tặng thưởng huân chương lao động Hạng Ba và nhiều cá nhân được tặng các phần thưởng cao quí khác.
Cho đến nay, Khoa đã có 7 thầy cô giáo được Nhà nước tặng thưởng huân chương lao động hạng Ba, 6 giáo viên được phong tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú, nhiều người là chiến sỹ thi đua, giáo viên dạy giỏi các cấp, nhiều thầy cô giáo được tặng thưởng huy chương vì sự nghiệp giáo dục đào tạo, huy chương vì sự nghiệp nông nghiệp và phát triển nông thôn, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và bằng khen Bộ trưởng.
Về cơ sở vật chất
Trong những năm đầu được thành lập, cơ sở vật chất đào tạo của khoa hết sức lạc hậu. Cả Khoa chỉ có một phòng thí nghiệm Máy Xây Dựng với những máy móc của Liên Xô, Trung Quốc, được sản xuất từ những năm sáu mươi của thế kỉ trước. Các giáo trình cũng cũ kĩ lạc hậu. Với tinh thần vượt khó, đội ngũ giáo viên trong khoa đã liên kết với các cơ sở sản xuất ngoài trường để đảm bảo kế hoạch thực tập, nâng cao kiến thức thực hành, thực tế cho sinh viên.
Cơ sở vật chất đào tạo cũng dần được đầu tư bổ sung theo năm tháng. Hiện nay Khoa có Trung tâm cơ khí quản lí một Xưởng Cơ khí, các Phòng thí nghiệm Máy xây dựng, công nghệ chế tạo, đồ họa, cơ kỹ thuật, thiết kế, công nghệ mới, phòng thực hành phần mềm để phục vụ thực tập cho sinh viên. Một số thiết bị cũ đã được nghiên cứu cải tiến để thành các thiết bị học tập sinh động – tốt hơn và cũng đã được trang bị một số thiết bị mới hiện đại như Cabin điện tử, Dàn thủy lực, máy phay CNC… Hầu hết giáo viên đã được trang bị máy tính thế hệ mới và trang thiết bị đồng bộ để phục vụ cho việc soạn bài giảng theo phương pháp mới, nghiên cứu khoa học.
Trong năm năm gần đây, cùng với chủ trương của nhà trường về đổi mới giáo dục từ Đào tạo theo niên chế sang chế độ đào tạo theo tín chỉ, lấy người học là trung tâm, các bộ môn trong khoa đã biên soạn, biên dịch 29 giáo trình mới theo chương trình đào tạo kĩ sư ngành cơ khí của Hoa Kỳ, cập nhật các thông tin kiến thức tiên tiến trên thế giới vào công tác giảng dạy và nghiên cứu KH.
Về công tác đào tạo và các kết quả đạt được
Khoa Cơ khí đào tạo ngành và các chuyên ngành thuộc lĩnh vực Cơ khí, Máy xây dựng và Thiết bị Thủy lợi theo niên chế đến hết khóa 48. Theo quyết định của nhà trường, từ khóa 49, khoa bắt đầu đào tạo ngành kỹ thuật cơ khí theo học chế tín chỉ với thời gian đào tạo 4,5 năm với ba chuyên ngành là Thiết Bị Làm Đất, Thiết Bị Nâng Chuyển, và Thiết Bị Thủy Công. Sinh viên được trang bị kiến thức về xã hội, kỹ năng giao tiếp, các kiến thức khoa học cơ bản, tin học, ngoại ngữ, và đặc biệt là cơ sở kỹ thuật ngành rộng, chuyên ngành máy xây dựng, máy thuỷ lực, thiết bị thuỷ lợi, thuỷ điện, thiết kế chế tạo, kỹ thuật điện, và điều khiển tự động.
Để đáp ứng yêu cầu nhân lực của thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, Nhà trường và Khoa đã đổi mới phương thức đào tạo từ niên chế sang tín chỉ, dựa theo chương trình kỹ thuật cơ khí của Mỹ. Sau khi nghiên cứu chương trình đào tạo ngành kỹ thuật cơ khí của nhiều trường đại học tiên tiến của Hoa Kỳ và các nước trên thế giới, Nhà trường đã nhập toàn bộ chương trình, tài liệu đào tạo Kỹ sư cơ khí của Mỹ để tham khảo và giảng dạy theo phương châm chỉ đào tạo những kiến thức mà nền sản xuất, xã hội cần, lấy người học làm trung tâm, coi trọng phát huy khả năng tự học, tự làm việc và phương pháp tư duy sáng tạo.
Theo chương trình đào tạo này, các môn được giảm bớt thời lượng lên lớp lý thuyết, tăng cường khả năng tự đọc và thực hành gắn với thực tiễn sản xuất. Nhờ vậy, thời gian đào tạo được rút xuống chỉ còn 4,5 năm (thay cho 5 năm như trước đây). Chương trình mở tạo điều kiện cho người học tiếp tục học tập để có bằng cấp của các chuyên ngành mới và chuyên sâu để nhận học vị cao hơn. Nếu như trước đây mỗi khóa chỉ chiêu sinh một lớp từ 20 đến 30 sinh viên thì những năm gần đây mỗi năm chiêu sinh từ 100 đến 160 sinh viên, nâng tổng số sinh viên thường xuyên theo học tại khoa lên từ 600 đến 700 người.
Theo kế hoạch từ năm 2012, Khoa sẽ bắt đầu đào tạo cao học ngành kĩ thuật cơ khí với hai chuyên ngành Máy Xây Dựng và Thiết Bị Thủy Công, tạo điều kiện cho các kĩ sư ra trường có thể tiếp tục học tập nghiên cứu ở các bậc học cao hơn ngay tại khoa mà họ đã hoàn thành chương trình đại học.
Cho đến nay, Khoa Cơ Khí – Trường ĐHTL đã đào tạo được tổng số 1402 kỹ sư, 5 Tiến sỹ, 25 Thạc sỹ chuyên ngành cơ học công trình và cơ học máy. Hầu hết các kỹ sư cơ khí sau khi ra trường đã xin được việc làm ổn định với mức thu nhập đảm bảo và điều kiện làm việc tốt, có khả năng phát triển và thành đạt. Có những sinh viên cơ khí Đại học Thuỷ lợi sau 7 đến 8 năm ra trường đã trở thành giám đốc, phó giám đốc, trưởng phó phòng của những tập đoàn và các công ty lớn. Nhiều cựu sinh viên của khoa đã trở thành chủ các doanh nghiệp lớn, làm ăn hiệu quả.
Nhiều kỹ sư cơ khí đã trở thành các cán bộ cấp cao quan trọng trong bộ máy quản lý nhà nước. Có những người đang đảm nhiệm những chức vụ quan trọng như: Phó chủ tịch tỉnh, Vụ trưởng, Vụ phó, Phó viện trưởng, Bí thư huyện ủy, Chủ tịch huyện, Hiệu trưởng trường đại học, Tổng giám đốc, Giám đốc các công ty,…
Kỹ sư cơ khí của trường ĐHTL được các cơ sở sản xuất sử dụng đánh giá cao về năng lực làm việc và tính năng động, sáng tạo. Nhiều người sau khi ra trường đã tiếp tục học tập và trở thành thạc sỹ, tiến sỹ, phó giáo sư, có những đóng góp khoa học quan trọng trong các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân.
Trong nghiên cứu khoa học: Trong những năm qua, các thầy cô giáo trong khoa đã thực hiện hàng chục đề tài cấp trường, 19 đề tài cấp bộ và 6 đề tài cấp nhà nước, trên 145 bài báo thuộc lĩnh vực cơ học và cơ khí được công bố trên các tạp chí có uy tín trong nước. Đã có 49 giáo trình được biên soạn và xuất bản, dịch giáo trình mới của Mỹ với hàng vạn trang. Có 15 đề tài thiết kế, 70 sản phẩm chế tạo phục vụ sản xuất.
Nghiên cứu khoa học của sinh viên cũng được quan tâm và đã được nhiều thầy cô hưởng ứng. Hàng năm có từ 3 đến 7 đề tài được giải cao trong Hội nghị khoa học sinh viên của trường. Các đội tuyển tham dự Olympic Cơ học, Nguyên lý máy, Chi tiết máy đã đạt 57 giải. Trong 21 lần tham gia đã có 6 giải nhất, 9 giải nhì, 13 giải ba và 29 giải khuyến khích. Đặc biệt đội Robocon Đại học Thuỷ lợi, trong đó nòng cốt là sinh viên khoa Cơ khí được sự quan tâm khuyến khích hỗ trợ của các thầy giáo trẻ trong khoa lần đầu tiên thi đấu đã đạt thành tích đáng khích lệ là lọt vào vòng chung kết toàn quốc.
Để đáp ứng các yêu cầu phát triển của đất nước, ngành cơ khí ngày càng cần có nhiều cán bộ giỏi. Tập thể Khoa phải vươn lên và cần được quan tâm đầu tư để phát triển. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ cao, cơ sở vật chất tốt đòi hỏi ngày một cao hơn không những phục vụ cho đào tạo mà còn phục vụ nghiên cứu khoa học và sản xuất.
Kính thưa quý vị đại biểu,
Nhìn lại chặng đường phát triển và trưởng thành của Khoa Cơ Khí – Trường ĐHTL trong những thập kỉ qua, chúng ta thấy đó là sự phát triển thăng trầm cùng với nền kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, đó là sự phát triển đi lên mạnh mẽ. Mặc dù còn những việc chưa làm được, Tập thể khoa đã đạt được những thành tích đáng khích lệ, đã viết nên một truyền thống đáng tự hào của Khoa Cơ Khí. Những thành tích trên là kết quả của quá trình làm việc nghiêm túc, phấn đấu không mệt mỏi của các thế hệ giáo viên và sinh viên trong khoa, sự quan tâm chỉ đạo của Bộ chủ quản, đảng ủy, ban giám hiệu nhà trường qua các thời kì.
Nhân dịp này, thay mặt tập thể giáo viên, học sinh đang làm việc và học tập tại khoa xin gửi tới lãnh đạo Bộ NN & PTNT, Đảng ủy, BGH Trường ĐHTL, toàn thể quí vị đại biểu, các thế hệ thầy cô giáo, cán bộ nhân viên và các thế hệ sịnh viên đã từng học tập làm việc tại Khoa lời cảm ơn chân thành về những đóng góp quí báu về vật chất và tinh thần để góp phần làm nên một khoa Cơ Khí ngày càng phát triển.
Những lời cuối, tôi muốn dành riêng với các anh, các chị thuộc các thế hệ cựu sinh viên của Khoa Cơ Khí rằng: sự thành công của các anh, các chị chính là những đóng góp thiết thực nhất vào truyền thống phát triển của khoa. Khoa Cơ Khí – Trường ĐHTL – nơi các anh các chị đã sống và học tập trong những năm tháng đẹp đẽ nhất của tuổi thanh xuân – luôn rộng mở đón các anh các chị về với mái nhà xưa, thăm khoa, thăm trường và chia sẻ những kinh nghiệm quý báu của các anh các chị từ cơ sở sản xuất và làm việc. Khoa hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự giúp đỡ về mọi mặt của các anh các chị để khoa ngày càng phát triển, làm tròn sứ mệnh đào tạo của mình, nhằm đáp ứng yêu cầu nhân lực về cán bộ kĩ thuật cơ khí của toàn xã hội.
Cuối cùng xin kính chúc quý vị đại biểu mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công.
Xin trân trọng cảm ơn!