Chiều 24/9, Đoàn công tác của Chính phủ do Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân dẫn đầu có buổi làm việc với Bộ Nông nghiệp – Phát triển Nông thôn (NN-PTNN) về tình hình ngập nước các vùng thành phố và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến việc ngập nước ở Việt Nam.
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân chỉ đạo buổi làm việc
Chỉ tính riêng trong 10 năm qua, các yếu tố khí hậu Việt
Đối với nguồn nước, theo đánh giá của ADB, đến năm 2070, dòng chảy vào tháng cao điểm của sông Mekong dự báo tăng 41% ở đầu nguồn và 19% ở vùng đồng bằng. Còn vào các tháng mùa khô, dòng chảy giảm khoảng 24% ở thượng nguồn và 29% ở vùng Đông Bằng. Dòng chảy mùa kiệt ở lưu vực sông Hồng giảm 19%; mực nước lũ có thể đạt cao trình +l3,24 xấp xỉ cao trình đỉnh đê hiện nay +13,40. Cùng với tác động của biến đổi khí hậu nguồn nước sạch sẽ trở nên khan hiếm, có khoảng 8,4 triệu người Việt
Đi kèm đó là mực nước sẽ biển dâng cao, theo kịch bản của Bộ Tài Nguyên và Môi trường: đến năm 2050, mực nước biển có thể dâng thêm 30 cm, và đến năm 2100, mực nước biển có thể dâng thêm 75 cm so với thời kỳ 1980- 1999. Nếu kịch bản này xảy ra vào năm 2100, ngoài 5 thành phố lớn ở nước ta sẽ bị ngập úng do triều thì hầu hết các thành phố ven biển khác sẽ bị ngập triều, đặc biệt là các ấp, xã ở ĐBSCL. Hai khu vực được đánh giá có nguy cơ ngập triều gây mặn nặng nhất là Bến Tre và Cà Mau
Theo Thứ trưởng Đào Xuân Học thì hiện tại Bộ NN-PTNT đã triển khai nghiên cứu và tiến hành nhiều công trình thủy lợi quan trọng trong hệ thống thủy lợi trên toàn quốc nhằm ứng phó với tình hình biển đổi khí hậu. Tuy nhiên trong quá trình thực thi vẫn còn nhiều hạn chế tồn tại như: Nước thải không được xử lý hoặc xử lý không triệt để đổ vào kênh gây ô nhiễm nguồn nước trong hệ thống thủy lợi; Diện tích canh tác có nhiều biến động; Mâu thuẫn quyền lơi, thiếu sự phối kết hợp giữa các ngành, địa phương nên công trình chưa phát huy hiệu quả phục vụ đa mục tiêu; Một số hệ thống thuỷ lợi có hiệu quà thấp; Việc thực thi Pháp lệnh khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, Luật Đê điều và Pháp lệnh phòng, chống lụt, bão còn khó khăn; Tổ chức quản lý khai thác công trình thủy lơi chưa tương xứng với cơ sở hạ tầng hiện có, nhất là các tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long; Nguồn nhân lực còn hạn chế về trình độ, phân bố không hợp lý, thiếu hụt nghiêm trọng kỹ sư thủy lợi cán bộ ở địa phương, vùng sâu, vùng xa… Cũng theo Thứ trưởng Đào Xuân Học: Để thích ứng với biến đổi khí hậu, cần có sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Chính phủ, sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng Quốc tế trong chuyển giao công nghệ, hợp tác khoa học kỹ thuật và vốn đầu tư. Dự kiến riêng kinh phí thực hiện đầu tư, xây dựng mới và nâng cấp công trình thuỷ lợi trên cơ sở báo cáo rà soát quy hoạch thuỷ lợi toàn quốc gia đoạn đến năm 2030 là 350 nghìn tỷ đồng (tương đương 2 tỉ Đô la Mỹ).
Tham gia cuộc họp, đại diện lãnh đạo nhiều bộ, ngành đã đóng góp nhiều ý kiến. Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn, Việt Nam đã tham gia Công ước quốc tế về BĐKH toàn cầu do vậy có thể kêu gọi sự phối hợp của nước ngoài cùng khắc phục hậu quả của BĐKH đối với vấn đề thủy lợi. Trong đó cần có sự hợp tác với các nước trong khu vực sử dụng chung các dòng chảy sông Hồng, sông
Ông Nguyễn Thế Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, sẽ kêu gọi sự hỗ trợ tài chính từ nhiều nhà tài trợ như tổ chức Jica, World Bank… đồng thời sẽ đề xuất với Chính phủ xây dựng cơ chế tài chính để có thể xây dựng các Chương trình Quốc gia về biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, cần có sự phân biệt giữa ảnh hưởng chung của biến đổi khí hậu toàn cầu đối với thủy lợi và những vấn đề truyền thống của thủy lợi Việt
Nhiều ý kiến cho rằng cần có một trung tâm dữ liệu về tài nguyên nước với các đề tài khoa học cấp quốc gia, các Bộ, ngành cần có sự phối kết hợp, đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ và đầu tư của các tổ chức quốc tế để xây dựng một kịch bản biến đổi khí hậu chuẩn xác nhất và có kế hoạch ứng phó cụ thể.
Phát biểu kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân yêu cầu các Bộ, ngành cần khẩn trương thực hiện 5 nhiệm vụ: Đảm bảo nhân lực cho ngành Thủy lợi (đào tạo trong nước và nước ngoài), Bộ NN-PTNT cần có đề xuất cụ thể về nhu cầu nhân lực và hợp tác nhân lực; Bộ Khoa học và Công nghệ có kế hoạch hợp tác và chuyển giao công nghệ với các đối tác nước ngoài; Bộ Tài chính cần đảm bảo nguồn vốn cho việc ứng phó với biến đổi khí hậu; kêu gọi sự hỗ trợ của các đối tác nước ngoài; các Bộ, ngành rà lại các quy hoạch vùng, từ đó định hướng cụ thể cho việc ứng phó với BĐKH qua vấn đề thủy lợi.
Phó Thủ tướng đề nghị các Bộ: NN-PTNN, Tài Nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải phối hợp để xây dựng tài liệu chung về quy hoạch thủy. Bộ NN-PTNT xây dựng Danh mục dự án cần sự hỗ trợ của đối tác nước ngoài, trình Chính phủ trước ngày 5/10/2009. Theo dự kiến Việt Nam sẽ tham gia Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hâu toàn cầu diễn ra vào tháng 12 tới tại Đan Mạch. Đây sẽ là diễn đàn tốt để chúng ta thể hiện trước các nước phát triển về tình hình biến đổi khí hâu ảnh hưởng đền Việt Nam như thế nào, đồng thời cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế trợ giúp VIệt Nam trong việc đối phó với tình trạng khẩn cấp này.
Hồng Anh
Theo Báo Giáo dục Thời đại