Ðến hết tháng 1-2009, nguồn vốn xây dựng cơ bản (XDCB) tập trung và nguồn trái phiếu giao thông, thủy lợi đạt 82,5% kế hoạch, tăng so cùng kỳ, trong khi đó vốn trái phiếu Chính phủ đầu tư cho y tế, giáo dục tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 54%. Phân tích hai tỷ lệ giải ngân nêu trên cho thấy việc giải ngân nguồn vốn đầu tư XDCB tập trung và trái phiếu giao thông, thủy lợi đạt cao, vì từ đầu năm các bộ, ngành, chủ đầu tư đã chủ động triển khai công việc sớm.
Chính phủ có giải pháp kịp thời và tập trung chỉ đạo quyết liệt, trong đó điều chỉnh, sắp xếp nguồn vốn, ưu tiên các dự án có khả năng thực hiện theo Quyết định 390 của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương sắp xếp, đình hoãn, giãn tiến độ các dự án không có khả năng thực hiện và dự án không cấp thiết.
Về cơ chế thanh toán cũng được điều chỉnh thông thoáng hơn. Những dự án sử dụng trái phiếu giao thông, thủy lợi được phép thanh toán vượt kế hoạch năm. Những công trình, dự án vượt tiến độ xây dựng được thanh toán cả khối lượng vượt. Việc ách tắc ở khâu thanh toán trượt giá nguyên, vật liệu cũng được các bộ, ngành hướng dẫn, giúp chủ đầu tư thanh toán kịp thời phần tiền chênh lệch giá. Bộ Tài chính và hệ thống kho bạc Nhà nước có biện pháp điều hành nguồn vốn thông thoáng, bảo đảm cho các chủ đầu tư luôn đủ vốn thi công, giải ngân kịp thời cho các công trình, đi đôi với đôn đốc, kiểm tra tiến độ giải ngân. Riêng nguồn vốn trái phiếu giáo dục, y tế giải ngân chậm, do các bộ, ngành, địa phương triển khai kế hoạch giao vốn chậm. Một số dự án đến quý IV mới phân bổ xong vốn. Nhìn chung, công tác chuẩn bị phê duyệt đề án trái phiếu y tế, giáo dục triển khai chậm đã dẫn tới phản ứng dây chuyền ở các địa phương, làm cho tiến độ thi công, giải ngân đạt thấp.
Năm 2009, trong điều kiện kinh tế cả nước bước vào thời kỳ suy giảm, tình hình an sinh xã hội gặp khó khăn, đòi hỏi các cấp, các ngành và từng địa phương phải sử dụng hiệu quả nhất nguồn vốn đầu tư XDCB để tạo ra nhiều công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động, đẩy mạnh tiêu thụ vật tư, hàng hóa sản xuất trong nước, góp phần kích cầu. Nhằm thực hiện chủ trương của Chính phủ về các giải pháp cấp bách ngăn chặn suy giảm kinh tế, thúc đẩy tiến độ thực hiện các dự án đầu tư, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý ủy quyền cho các Bộ trưởng, Chủ tịch UBND tỉnh được xem xét quyết định chỉ định thầu đối với các dự án mức vốn cao nhất không quá 5 tỷ đồng, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy tiến độ đầu tư, giải ngân.
Trên tinh thần đó, trong năm 2009, các bộ, ngành, địa phương và chủ đầu tư cần tập trung chỉ đạo quyết liệt lĩnh vực đầu tư XDCB, làm tốt công tác chuẩn bị, triển khai quyết liệt các dự án ngay từ những tháng đầu năm. Các dự án giao thông, thủy lợi cần tiếp tục thực hiện cơ chế cho phép thanh toán khối lượng vượt kế hoạch, sau đó đến cuối năm, tổ chức rà soát, điều chỉnh kế hoạch vốn, điều chuyển nguồn vốn các dự án, công trình thực hiện chậm hoặc không thực hiện được cho các dự án vượt kế hoạch. Trong điều kiện suy giảm kinh tế, giá vật tư, vật liệu xây dựng tiêu thụ chậm, đề nghị các chủ đầu tư mạnh dạn thực hiện tạm ứng vốn cho các nhà thầu, giúp nhà thầu chủ động dự trữ vật tư để đẩy nhanh tiến độ.
PHAN HÙNG