Toàn cảnh buổi lễ bảo vệ luận án tiến sĩ của NCS
Luận án tập trung nghiên cứu đánh giá rủi ro ngập lụt tại lưu vực sông Phan – Cà Lồ, tỉnh Vĩnh Phúc, một khu vực có địa hình đa dạng bao gồm đồng bằng, trung du và miền núi. Hệ thống tiêu thoát nước khép kín của lưu vực, phụ thuộc vào dòng chảy tự nhiên, gặp nhiều thách thức trong mùa mưa lũ, dẫn đến ngập úng nghiêm trọng, đặc biệt ở các vùng trũng thấp. Những sự kiện mưa lớn gần đây, như các trận mưa vào tháng 5/2022, tháng 8/2023 và bão Yagi tháng 9/2024, đã gây thiệt hại lớn về kinh tế, nông nghiệp và cả con người, nhấn mạnh tính cấp thiết của nghiên cứu này.
Luận án hướng đến việc xây dựng cơ sở khoa học và thực tiễn để đánh giá rủi ro ngập lụt ở khu vực kết hợp nông thôn và thành thị. Áp dụng phương pháp thực nghiệm để đánh giá rủi ro ngập lụt tại lưu vực sông Phan – Cà Lồ. Phát triển đường cong thiệt hại kinh tế dựa trên độ sâu ngập lụt để ước tính thiệt hại cho cây lúa và nhà ở.
NCS trình bày luận án trước Hội đồng đánh giá
Theo đánh giá của Hội đồng, luận án của NCS Phan Mạnh Hưng có một số kết quả nổi bật như:
- Mô phỏng ngập lụt: Sử dụng mô hình MIKE để mô phỏng ngập lụt cho các tần suất mưa từ 0,1% đến 20% và các trận lũ thực tế (2022, 2024), xác định các khu vực ngập nặng, đặc biệt là nơi có độ sâu ngập trên 2 mét.
- Đánh giá thiệt hại: Dữ liệu khảo sát từ các trận lũ năm 2022 và 2024 cho thấy độ sâu ngập từ 0,2–2,7 mét gây thiệt hại 0,1–0,6% giá trị đất trồng lúa và 0,12–0,75% giá trị nhà ở.
- Tác động kinh tế: Đất nông nghiệp chiếm 97–98,2% tổng thiệt hại trong các kịch bản mô phỏng, cho thấy mức độ dễ bị tổn thương cao. Các đường cong thiệt hại được kiểm định với dữ liệu thống kê địa phương, đạt độ tin cậy cao với hệ số tương quan gần bằng 1.
Luận án mang lại các đóng góp khoa học và thực tiễn quan trọng:
- Khung khoa học: Hoàn thiện phương pháp đánh giá rủi ro ngập lụt bằng cách kết hợp cách tiếp cận thực nghiệm và mô phỏng, tập trung vào đường cong thiệt hại kinh tế theo độ sâu ngập.
- Hàm thiệt hại: Xây dựng các hàm thiệt hại phù hợp cho đất trồng lúa và nhà ở tại khu vực hạ lưu sông Phan – Cà Lồ, với tiềm năng áp dụng cho các khu vực khác ở Đồng bằng sông Hồng.
- Ứng dụng thực tiễn: Cung cấp dữ liệu quan trọng cho các nhà quản lý để nhận diện khu vực có nguy cơ cao, ước tính thiệt hại kinh tế và xây dựng chiến lược giảm thiểu rủi ro ngập lụt hiệu quả, góp phần vào sự phát triển bền vững của tỉnh Vĩnh Phúc.
Trong tương lai, nghiên cứu có thể mở rộng để bao gồm các yếu tố này, bổ sung thêm dữ liệu từ các sự kiện lũ khác để tăng độ chính xác của đường cong thiệt hại.
Phát biểu chúc mừng nghiên cứu sinh, GS.TS Nguyễn Trung Việt – Hiệu trưởng Nhà trường bày tỏ ấn tượng với NCS Phan Mạnh Hưng. NCS đã tốt nghiệp Cử nhân Thủy văn và Môi trường (2006) và Thạc sĩ Thủy văn học (2019) tại Trường Đại học Thủy lợi, cùng với Cử nhân Ngôn ngữ Anh (2019) tại Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội và hiện là Trưởng phòng Quản lý xây dựng công trình, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc. Kinh nghiệm làm việc lâu năm trong lĩnh vực quản lý lũ lụt và dự án nông nghiệp đã hỗ trợ đáng kể cho nghiên cứu của NCS.
Vừa học tập, vừa công tác tại địa phương, song NCS đã có 9 công trình nghiên cứu được công bố tính tới thời điểm hiện tại; trong đó có 4 công trình khoa học liên quan đến luận án tiến sĩ hôm nay (gồm 1 bài Q2 và 1 bài Q3).
Đối với người làm khoa học, buổi bảo vệ luận án tiến sĩ ngày hôm nay là một dấu mốc cực kỳ quan trọng song cũng là bước khởi đầu của mỗi NCS; Hiệu trưởng mong muốn NCS tiếp tục cùng 2 giảng viên hướng dẫn và Bộ môn, Khoa Kỹ thuật tài nguyên nước và Nhà trường có những hướng nghiên cứu mới, đóng góp thiết thực cho ngành và cho xã hội.
GS.TS Nguyễn Trung Việt – Hiệu trưởng Nhà trường chúc mừng NCS
Các thành viên Hội đồng, cán bộ hướng dẫn và Khoa Kỹ thuật Tài nguyên nước chúc mừng NCS
Gia đình, bạn bè và đồng nghiệp chúc mừng NCS Phan Mạnh Hưng
Tại buổi bảo vệ, các thành viên Hội đồng đều đánh giá cao về tính cấp thiết và các đóng góp mới của luận án trong cung cấp những hiểu biết thiết thực cho các nhà hoạch định chính sách và đóng góp vào sự hiểu biết khoa học về tác động của lũ lụt tại các khu vực dễ bị tổn thương. Hội đồng cũng tiến hành bỏ phiếu kín và nhất trí đề nghị Trường Đại học Thủy lợi công nhận học vị Tiến sĩ kỹ thuật cho nghiên cứu sinh Phan Mạnh Hưng sau khi chỉnh sửa, hoàn thiện luận án theo góp ý.
Chi tiết luận án: TẠI ĐÂY