Công trình van Đạp Đáy được xây dựng cách đây hơn 70 năm do người Pháp thiết kế và xây dựng nhằm phòng chống lũ cho thành phố Hà Nội. Người Pháp đã thiết kế một loại van cửa có kết cấu mới, lần đầu tiên được xây dựng trên thế giới – cửa van mái nhà, với hình thức đóng, mở tự động thủy lực. Năm 1976, Việt Nam đã tiến hành nâng cấp cải tạo, tuy nhiên do quá trình sử dụng cùng với thời gian, cửa van Đập Đáy đã có nhiều dấu hiệu xuống cấp của, cần sự nghiên cứu và xử lý của những nhà khoa học, bởi lẽ cửa van Đập Đáy là cửa van mang đến sự an toàn cao cho Hà Nội về việc xả lũ.
Từ năm 2008, PGS.TS Đỗ Văn Hứa đã cùng với các cộng sự của mình đến từ Trường Đại học Thủy Lợi, Viện khoa học xây dựng Bộ Xây dựng, ban quản lý dự án công trình phân lũ sông Đáy nghiên cứu và thực hiện đề tài “Nghiên cứu tìm nguyên nhân và đề xuất giải pháp khắc phục một số tồn tại phát sinh khi vận hành cửa van Đập Đáy”. Đề tài đã đạt giải Nhất đề tài khoa học chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội. PGS.TS Đỗ Văn Hứa cùng các cộng sự của mình đã nhận giải giữa tháng 12/2010 vừa qua, BBT Website xin trân trọng giới thiệu đến các độc giả tóm tắt những nội dung mà đề tài đã thực hiện và tính thực tiễn của đề tài mang lại.
Một lần nữa xin được chúc mừng PGS. TS Đỗ Văn Hứa cùng các cộng sự đã làm nên sự thành công cho đề tài khoa học hết sức ý nghĩa này.
1.Tên đề tài
Nghiên cứu tìm nguyên nhân và đề xuất giải pháp khắc phục một số tồn tại phát sinh khi vận hành cửa van Đập Đáy
Thuộc lĩnh vực khoa học kỹ thuật.
Thời gian thực hiện đề tài: 2 năm: từ tháng 1 năm 2008 đến tháng 12 năm 2009
2. Chủ nhiệm đề tài
Họ và tên: PGS.TS.GVCC Đỗ văn Hứa
3. Cơ quan chủ trì và cơ quan phối hợp thực hiện đề tài
Chủ trì: Trường Đại học Thủy lợi
Phối hợp: -Viện khoa học xây dựng Bộ XD
– Ban quản lý công trình phân lũ sông Đáy
4. Mục tiêu chính của đề tài
Công trình phân lũ sông Đáy được Pháp xây dựng 1934-1937 và được Chính phủ Việt
Toàn cảnh công trình phân lũ Sông Đáy Hà Nội
Nhiệm vụ của công trình phân lũ đập Đáy là:
– Phân lũ sông Hồng vào sông Đáy để bảo vệ Hà Nội khi sông Hồng có lũ lớn có khả năng gây mất an toàn đến hệ thống đê Hà nội.
– Bảo vệ chống ngập úng cho những vùng ven sông Đáy khi lũ sông Hồng chưa có nguy cơ ảnh hưởng đến sự an toàn của hệ thống đê Hà Nội và phụ cận.
– Chống lũ cho những vùng ven sông Đáy.
Thực tế khai thác sử dụng công trình Đập Đáy những năm gần đây đã xẩy ra một số hiện tượng nghiêm trọng khi vận hành cửa van đập Đáy. Đố là:
+ Phát ra tiếng kêu lớn ,“Bình quân 15gy có một tiếng kêu (Theo biên bản Bộ NN & PTNT 5/2008).
+ Một số mối hàn bị rách làm tách các phân tố liên kết với nhau
+ Gối bản lề có hiện tượng bị ăn mòn không bảo đảm an toàn.
Chủ nhiệm đề tài PGS.TS Nguyễn Văn Hứa đang đứng tại một phần kết cấu cửa van đập Đáy
Những vấn đề nêu trên, nhiều năm đã được nêu ra thảo luận nhưng chưa có được sự đánh giá trên cơ khoa học nên thiếu tính thuyết phục. Hiện tượng nêu trên ngày càng phát triển, làm cho những người quản lý lo ngại về khả năng đáp ứng nhiệm vụ của công trình đã đề ra: không bảo đảm nhiệm vụ phân lũ, bảo đảm an toàn cho Hà Nội trong mùa lũ.
Vì vậy mục tiêu chính của đề tài đặt ra là:
– Nghiên cứu đánh giá tìm nguyên nhân phát sinh tiếng kêu, hiện tượng tách mối hàn” và tính toán khả năng chịu lực của các gối đỡ và kết cấu của cửa van đập Đáy.
– Nghiên cứu đề xuất các giải pháp khắc phục các hiện tượng nêu trên khi cửa van đập Đáy làm nhiệm vụ phân lũ sông Hồng bảo đảm an toàn cho Thủ đô Hà Nội không bị ngập do lũ.
5. Khả năng ứng dụng của đề tài:
Các giải pháp khắc phục những tồn tại mà đề tài đưa ra đạt được 3 tiêu chí:
– Đảm bảo an toàn khi công trình làm nhiệm vụ phân lũ
– Có tính khả thi cao, hiệu quả cao
– Đảm bảo mỹ thuật công trình sau khi gia cố
Giải pháp đưa ra đã được thực hiện thử nghiệm ở một cửa van (Trong 6 cửa van phải gia cố sửa chữa) cho thấy rất hiệu quả (Biên bản ghi nhận ngày 16 /2/2010 của BQL công trình phân lũ Sông Đáy.) Đây là đề tài ứng dụng thực tế nên kết luận của đề tài đều bám sát với thực tế, có cơ sở khoa học tạo điều kiện thuận lợi cho các bước triển khai sau này.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài:
Đây là công trình quan trọng chống lũ cho Hà Nội, là công trình có quy mô vào loại lớn nhất Việt Nam. Kết cấu công trình khá phức tạp . Vì vậy đề tài đã tập hợp các chuyên gia đầu ngành của Thủy lợi, Viện khoa học xây dưng Bộ XD, BQL công trình phân lũ sông Đáy để nghiên cứu. Trên cơ sở lý thuyết phần tử hữu hạn tính toán kết cấu và sử dụng phần mềm tính toán SAP2000 để phân tích trạng thái ứng suất, chuyển vị của hệ kết cấu phức tạp ở cửa van đập Đáy kết hợp với đo đạc biến dạng, chuyển vị,độ ăn mòn, lực kéo va để tìm ra các nguyên nhân gây ra các tồn tại và đề ra các giải pháp khắc phục có hiệu quả, khả thi.
7. Lợi ích của đề tài:
Kết quả nghiên cứu của đề tài có hàm lượng khoa học cao và là cơ sở khoa học lý thuyết kết hợp với kết quả nghiên cứu thực nghiệm để đưa ra các giải pháp khắc phục các hiện tượng nảy sinh trong quá trình vận hành cửa van đập Đáy. Đó là sản phẩm gắn với thực tế nên có giá trị phục vụ kịp thời cho việc gia cố sửa chữa công trình phân lũ sông Đáy, bảo đảm công tác phân lũ sông Hồng vào Sông Đáy góp phần phòng chống lũ cho Thủ đô Hà Nội.
Anh Nguyễn biên tập