“ Ai về thăm dòng sông
Đã gần 43 năm trôi qua nhưng khi cất những vần thơ ấy lên mỗi người con đất Viết vẫn rưng rưng xúc động về câu chuyện mười nữ Thanh niên xung kích ở Ngã ba Đồng Lộc ( Can Lộc – Hà Tĩnh) đã chiến đấu anh dũng, hy sinh tuổi thanh xuân của mình cho lý tưởng cao đẹp của dân tộc. Ghé thăm Ngã ba Đồng Lộc vào một ngày giữa tháng 5, khi thầy trò chúng tôi đang tiếp tục cuộc hành trình tham quan các Công Trình Thủy Lợi – Thủy Điện từ Hà Nội đến Hà Tĩnh. Dải đất Can Lộc hôm nay trải dài một màu xanh bát ngát, và chính ngã ba này năm xưa đã từng oằn mình hứng chịu mỗi m2 đất gần chục tấn bom đạn của giặc Mỹ.
Hẳn rằng ai cũng biết câu chuyện huyền thoại ấy, nhưng một lần nữa vẫn xin được nhắc lại như lời tri ân sâu sắc của tuổi trẻ hôm nay gửi đến “ Mười đóa hoa Đồng Lộc bất tử ” khi được một lần chạm vào huyền thoại cao đẹp của dân tộc.
Ngã ba Đồng Lộc thuộc địa phận xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, nằm trên đường mòn Hồ Chí Minh qua dãy Trường Sơn, là giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 của Hà Tĩnh.
 |
|
Ngã ba Đồng Lộc hôm nay yên bình một màu xanh
Vào những năm kháng chiến chống Mỹ, mọi con đường từ Bắc vào
Vào 17h ngày 24-7-1968, Tiểu đội 4 TNXP được lệnh đến trọng điểm ở khu vực địch vừa thả bom để san lấp hố bom sửa chữa đường, hầm trú ẩn, khơi sâu rãnh thoát nước ở đoạn đường độc đạo, nhanh chóng thông đường cho xe qua. Nhận nhiệm vụ xong, các cô đến ngay hiện trường gấp rút triển khai công việc. Họ làm việc không ngơi tay, vừa cười, vừa nói, vừa í ới gọi nhau. Bỗng một tốp máy bay phản lực của địch xuất hiện. Hết tiếng máy bay, các cô gái lại chồm dạy làm việc. Bất ngờ tốp máy bay quay lại và thả một loạt bom rơi vào đội hình 10 cô gái. Các tiểu đội TNXP đi sau chồm lên gào thét, nhân dân xóm Bãi Dĩa quanh đấy cũng lao ra gọi tên từng người. Khi đến nơi chỉ thấy một hố bom sâu hóm, một vài chiếc xẻng, cuốc văng ra nhưng không còn thấy một ai, không nghe thấy một tiếng người. Cả mười cô gái trẻ ấy đã hy sinh.
 |
|
Những hố bom năm xưa vẫn mãi còn đó dù gió mưa, thời gian…
Mười đóa hoa ấy vừa độ mười tám, đôi mươi – cái tuổi đẹp nhất của tuổi trẻ, của đời người và đã mãi mãi ra đi, mang trong tim bao nhiệt huyết, khát vọng của ước mơ, hoài bão. Mười đóa hoa ấy đã hy sinh cả tuổi thanh xuân, đã kiên cường chiến đấu cho lý tưởng cao đẹp của dân tộc và rồi đã hòa vào lòng đất, góp phần tô đẹp thêm “ trời mô xanh bằng trời Can Lộc, nước mô xanh bằng dòng nước sông La ’’ hôm nay. Các chị đã được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng và Ngã ba Đồng Lộc được công nhận là di tích lịch sử. Nơi đây là chứng tính hùng hồn về cuộc chiến chống đế quốc Mỹ của nhân dân Hà Tĩnh, là bản hùng ca chiến đấu anh dũng của tuổi trẻ Việt
 |
|
Tượng đài “ mười o con gái. Cuộc đời đã hóa bài ca…”
Khu du tích Ngã ba Đồng Lộc ngày nay đã được tôn tạo, trở thành một không gian tưởng niệm thiêng liêng của dân tộc. Nơi đây ngày ngày vẫn luôn ngát khói hương của hàng trăm người tới viếng, tri ân những người anh hùng đã hy sinh vì tổ quốc. Khu mộ của các chị nằm dưới một ngọn đồi thoai thoải, yên nghỉ ngàn thu trong tư thế sóng hàng theo đội hình của người xung trận giữa bao la đất trời.
 |
|
Nơi đây vẫn ngày ngày ngát khói hương
Can Lộc – một ngày với những cơn mưa nhẹ bất chợt càng làm cho không gian nơi đây nhuốm màu huyền thoại. Những hố bom năm xưa vẫn còn đây, vẫn bất tử như chính tinh thần quả cảm và kiên cường của các chị. Tiếng mưa rơi cứ ngỡ như tiếng hát, tiếng cười trong trẻo của các thiếu nữ ấy năm xưa…vẫn sống mãi trong tiềm thức của chúng ta hôm nay.
Trải dài giữa ngút ngàn màu xanh của thung lũng Đồng Lộc ấy là sắc tím của những đồi hoa sim, hoa mua. Có lẽ máu xương và linh hồn của các chị đã hòa vào lòng đất mẹ, để tô điểm thêm hương sắc cho màu hoa. Men theo con đường mòn nho nhỏ tím ngát màu hoa ấy, thầy trò chúng tôi đến thăm Tháp chuông đền thờ Đồng Lộc. Tháp chuông được xây dựng do sự đóng góp công đức từ các tổ chức, cá nhân trong đó có trường Đại học Thủy Lợi của chúng ta. Đây là công trình thể hiện sự tri ân, lòng biết ơn những anh hùng người đã hy sinh vì tổ quốc, nơi đây là biểu tượng sáng ngời của ý chí và sức mạnh Việt
Hôm nay, mảnh đất Can Lộc không còn bị bom cày đạn xới, bầu trời đen kịt khói bom nữa. Sự sống vẫn đang hồi sinh từng ngày nơi đây. Cũng bởi vì mười cô gái ấy đã:
“ ..Hòa vào cây có xanh tươi
Nở mười đóa hoa thơm ngát
Tỏa hương dâng tặng cho đời…”
( Trích “ Như mười đóa hoa thơm”- Mai Hữu Phước )